اختلال هراس اجتماعی
هراس اجتماعی یا (اضطراب اجتماعی) که در گذشته فوبیای اجتماعی نامیده می‌شد، نوعی اختلال اضطراب است که فرد مبتلا به آن در موقعیت‌های اجتماعی روزمره دچار اضطراب و خودآگاهی شدید می‌شود.
احساس عصبی بودن در برخی موقعیت‌های اجتماعی امری طبیعی است. به عنوان مثال، رفتن به یک قرار ملاقات یا ارائه یک جلسه ممکن است برای شما دلشوره به همراه داشته باشد. اما در اختلال هراس اجتماعی، تعاملات روزمره باعث اضطراب، ترس، خودآگاهی و خجالت قابل توجهی می‌شود زیرا شما می‌ترسید توسط دیگران مورد موشکافی یا قضاوت قرار بگیرید.
در اختلال هراس اجتماعی ترس و اضطراب منجر به اجتنابی می‌شود که می‌تواند زندگی روزمره شما را مختل کند. استرس شدید می‌تواند روی برنامه‌های روزانه، کار، مدرسه یا سایر فعالیت‌های شما تاثیری منفی بگذارد.
اختلال هراس اجتماعی یک بیماری مزمن روانی است، اما یادگیری مهارت‌های مقابله‌ای در روان درمانی و مصرف داروها به شما کمک می‌کند اعتماد به نفس کسب کرده و توانایی تعامل با دیگران را بهبود ببخشید.
احساس کمرویی یا ناراحتی در شرایط خاص لزوماً نشانه اختلال اضطراب اجتماعی به ویژه در کودکان نیست. سطح راحتی شخص در موقعیت‌های اجتماعی بسته به ویژگی‌های شخصیتی و تجارب زندگی هر فرد دارد. برخی از افراد به طور طبیعی تمایل به ساکت بودن و کمتر صحبت کردن هستند و برخی دیگر برون‌گرا و پر سر و صدا هستند.
معمولاً اختلالات روانی علائم ثابت و مشخصی ندارند اما اختلال هراس اجتماعی شامل ترس، اضطراب و اجتناب از فعالیت‌های اجتماعی است. این اختلال به طور معمول از اوایل تا اواسط نوجوانی آغاز می‌شود، اگرچه گاهی ممکن است در کودکان خردسال یا بزرگسالان نیز شروع شود. برای شرکت در آزمون آنلاین اضطراب بک کلیک کنید
برای سنجش افسردگی و اضطراب خود میتوانید در تست های آنلاین معتبر MMPI یا نئو فرم بلند شرکت کنید. از تست MMPI-2 برای شناخت اختلالات روانشناختی و شخصیتی همچنین اختلال اضطراب اجتماعی یا هراس اجتماعی نیز استفاده می شود. برای شرکت درآزمون آنلاین MMPI2 کلیک کنید.
علائم عاطفی و رفتاری
علائم و نشانه‌های اختلال اضطراب اجتماعی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- ترس از موقعیت‌هایی که ممکن است مورد قضاوت قرار بگیرید.
- نگران خجالت کشیدن یا تحقیر شدن خود باشید.
- از تعامل و گفتوگو با دیگران به شدت بترسید.
- از این که دیگران متوجه اضطراب شما بشوند، بترسید.
- از علائم جسمی که ممکن است باعث خجالت شما شود، مانند سرخ شدن، تعریق، لرزیدن یا داشتن صدای لرزان بترسید.
- از انجام کارها یا صحبت با مردم از شدت ترس و خجالت پرهیز کنید.
- از موقعیت‌هایی که ممکن است در مرکز توجه باشید، اجتناب کنید.
- وقتی در انتظار انجام کاری هستید، اضطراب و ترس شدید داشته باشید.
- یک وضعیت اجتماعی را با ترس یا اضطراب شدید تحمل کنید.
- بعد از یک موقعیت اجتماعی وقت خود را صرف تحلیل عملکرد و شناسایی نقص در تعاملات خود کنید.
- انتظار بدترین پیامدهای ممکن از یک تجربه منفی در طی یک موقعیت اجتماعی داشته باشید.
- برای کودکان، اضطراب در مورد تعامل با بزرگسالان یا همسالان ممکن است با گریه، حساس بودن خلق و خوی، چسبیدن به والدین یا امتناع از صحبت در موقعیت‌های اجتماعی نشان داده شود.
- نوع عملکرد اختلال اضطراب اجتماعی به این صورت است که شما فقط در حین صحبت کردن یا انجام کاری در ملا عام ترس و اضطراب شدیدی را تجربه کنید، اما در سایر شرایط اجتماعی اینگونه نیست.
علائم جسمی
علائم و نشانه‌های جسمی گاهی اوقات می‌تواند همراه با اختلال اضطراب اجتماعی باشد و ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خجالت زدگی
- ضربان قلب سریع
- لرزیدن
- تعریق
- رفلاکس معده یا حالت تهوع
- تنگی نفس
- سرگیجه یا سبکی سر
- احساس این که ذهن شما خالی شده
- تنش عضلانی
- پرهیز از موقعیت‌های معمول اجتماعی
تجارب معمول و روزمره‌ای که تحمل آن در هنگام بروز اختلال اضطراب اجتماعی ممکن است دشوار باشد، مانند:
- تعامل با افراد ناآشنا یا غریبه
- حضور در مهمانی‌ها یا اجتماعات
- رفتن به محل کار یا تحصیل
- شروع مکالمات
- برقراری ارتباط چشمی
- دوستیابی
- ورود به اتاقی که افراد از قبل در آن نشسته‌اند
- برگرداندن اقلام به فروشگاه
- غذا خوردن در مقابل دیگران
- استفاده از سرویس بهداشتی عمومی
علائم این اختلال می‌تواند با گذشت زمان تغییر کند. اگر با استرس یا خواسته‌های زیادی روبرو شوید ممکن است آنها شعله ور شوند. اگرچه اجتناب از موقعیت‌هایی که باعث ایجاد اضطراب می‌شوند، می‌توانند در کوتاه مدت احساس بهتری به شما بدهند، اما در صورت عدم درمان، اضطراب شما در طولانی مدت ادامه خواهد یافت.
علل هراس اجتماعی
مانند بسیاری دیگر از اختلالات روانی، اختلال اضطراب اجتماعی نیز به احتمال زیاد از تعامل پیچیده عوامل بیولوژیکی و محیطی ناشی می‌شود. دلایل احتمالی شامل این موارد است:
صفات ارثی: اختلالات اضطرابی در خانواده‌ها وجود دارد. با این حال، کاملاً مشخص نیست که چه میزان از این امر ممکن است به دلیل ژنتیک و چه مقدار به دلیل رفتار آموخته شده باشد.
ساختار مغز: ساختاری در مغز به نام آمیگدالا (uh-MIG-duh-luh) ممکن است در کنترل پاسخ ترس نقش داشته باشد. افرادی که آمیگدالای بیش فعال دارند ممکن است واکنش ترس بیشتری داشته و باعث افزایش اضطراب در موقعیت‌های اجتماعی شود.
محیط: اختلال هراس اجتماعی ممکن است یک رفتار آموخته شده باشد، برخی از افراد ممکن است پس از یک وضعیت ناخوشایند یا شرم آور اجتماعی به این بیماری مبتلا شوند. همچنین، ممکن است ارتباطی بین اختلال هراس اجتماعی و والدینی وجود داشته باشد که یا رفتار اضطراب آمیز را در موقعیت‌های اجتماعی الگوسازی می‌کنند یا کنترل بیشتری روی فرزندان دارند و یا در کل از فرزندان خود محافظت بیشتری می‌کنند.
عوامل خطر اختلال هراس اجتماعی
چندین عامل می‌تواند خطر ابتلا به اختلال اضطراب اجتماعی را افزایش دهد، از جمله:
سابقه خانوادگی: اگر والدین یا خواهر و برادرهای بیولوژیکی شما به این بیماری مبتلا شوند، به احتمال زیاد به اختلال اضطراب اجتماعی مبتلا می‌شوید.
تجربیات منفی: کودکانی که طعنه زدن، زورگویی، طرد شدن، تمسخر یا تحقیر را تجربه می‌کنند، ممکن است بیشتر در معرض اختلال اضطراب اجتماعی باشند. علاوه بر این، سایر وقایع منفی در زندگی، مانند درگیری خانوادگی، ضربه یا سو استفاده، ممکن است با اختلال هراس اجتماعی همراه باشد.
کودکانی که هنگام مواجهه با شرایط جدید خجالتی، ترسو، گوشه گیر یا خویشتندار هستند ممکن است بیشتر در معرض خطر باشند.
مطالبات جدید اجتماعی یا کاری: علائم اختلال اضطراب اجتماعی به طور معمول از سال‌های نوجوانی شروع می‌شود، اما ملاقات با افراد جدید، سخنرانی در جمع یا ارائه یک کار مهم ممکن است علائم را برای اولین بار ایجاد کند.
داشتن ظاهر یا شرایطی که جلب توجه کند؛ به عنوان مثال، تغییر شکل صورت، لکنت یا لرزش ناشی از بیماری پارکینسون می‌تواند احساس خودآگاهی را افزایش دهد و ممکن است باعث اختلال اضطراب اجتماعی در برخی از افراد شود.
عوارض اختلال هراس اجتماعی
بدون درمان، فوبیای اجتماعی می‌تواند زندگی شما را کنترل کند. اضطراب می‌تواند در کار، مدرسه، روابط یا لذت بردن از زندگی اختلال ایجاد کند. اختلال اضطراب اجتماعی می‌تواند باعث موارد زیر شود:
- عزت نفس پایین
- مشکل در ابراز وجود
- گفتگوی منفی با خود
- حساسیت بیش از حد به انتقاد
- مهارت‌های اجتماعی ضعیف
- انزوا و روابط سخت اجتماعی
- پیشرفت تحصیلی و شغلی کم
- سو مصرف مواد، مانند نوشیدن بیش از حد الکل
- خودکشی یا اقدام به خودکشی
- سایر اختلالات اضطرابی و برخی دیگر از اختلالات بهداشت روان، به ویژه اختلال افسردگی اساسی و مشکلات سو مصرف مواد، اغلب با اختلال اضطراب اجتماعی رخ می‌دهد.
جلوگیری از اختلال هراس اجتماعی
هیچ راهی برای پیش بینی این که چه چیزی باعث اختلال اضطراب در فرد می‌شود وجود ندارد، اما اگر مضطرب هستید میتوانید برای کاهش تاثیر علائم گام بردارید:
زودتر کمک بگیرید: اضطراب مانند بسیاری دیگر از شرایط سلامت روان می‌تواند درمان شود.
وقایع روزانه خود را بنویسید: ثبت زندگی شخصی شما می‌تواند به شما و متخصص بهداشت روان کمک کند که چه چیزی باعث استرس شما می‌شود و چه چیزی به نظر می‌رسد به شما کمک می‌کند تا احساس بهتری داشته باشید.
مسائل مربوط به زندگی خود را در اولویت قرار دهید: با مدیریت دقیق وقت و انرژی کافی میتوانید اضطراب را کاهش دهید. اطمینان حاصل کنید که وقت خود را صرف انجام کارهایی می‌کنید که از آنها لذت می‌برید.
از مصرف مواد ناسالم خودداری کنید: مصرف الکل و مواد مخدر و حتی مصرف کافئین یا نیکوتین می‌تواند باعث اضطراب شود یا آن را بدتر کند. اگر به هر یک از این مواد اعتیاد دارید، ترک آن می‌تواند شما را مضطرب کند. اگر نمی‌توانید به تنهایی سیگار را ترک کنید، به پزشک مراجعه کنید تا یک برنامه درمانی یا گروه پشتیبانی برای کمک به شما پیدا کند.
درمان اختلال هراس اجتماعی
انواع مختلفی از درمان برای فوبیای اجتماعی در دسترس است. نتایج درمان در افراد مختلف متفاوت است. برخی از افراد فقط به یک نوع درمان نیاز دارند. با این حال، دیگران ممکن است بیش از یک مورد نیاز داشته باشند. ارائه دهنده خدمات بهداشتی درمانی شما ممکن است شما را برای درمان به یک ارائه دهنده بهداشت روان معرفی کند. گاهی اوقات، ارائه دهندگان مراقبت‌های اولیه ممکن است برای درمان علائم، دارو درمانی را پیشنهاد دهند.
گزینه‌های درمانی برای اختلال اضطراب اجتماعی عبارتند از:
درمان رفتاری شناختی
درمان رفتاری شناختی به شما کمک می‌کند یاد بگیرید که چگونه اضطراب را از طریق آرامش و تنفس کنترل کنید و چگونه افکار منفی را با افکار مثبت جایگزین کنید.
درمان از طریق مواجهه
این نوع درمان به شما کمک می‌کند تا به تدریج با موقعیت‌های اجتماعی روبرو شوید، نه این که از آنها اجتناب کنید.
گروه درمانی
گروه درمانی به شما کمک می‌کند مهارت‌ها و فنون اجتماعی را برای تعامل با افراد در محیط‌های اجتماعی فرا بگیرید. شرکت در گروه درمانی با دیگران که ترس مشابهی دارند ممکن است باعث شود کمتر احساس تنهایی کنید. به شما فرصتی می‌دهد تا مهارت‌های جدید خود را از طریق نقش آفرینی تمرین کنید.
درمان‌های خانگی شامل موارد زیر است:
پرهیز از کافئین
غذاهایی مانند قهوه، شکلات و سودا محرک هستند و ممکن است اضطراب را افزایش دهند.
خواب کافی
داشتن حداقل هشت ساعت خواب در هر شب توصیه می‌شود. کمبود خواب می‌تواند اضطراب را افزایش داده و علائم هراس اجتماعی را بدتر کند.
اگر وضعیت شما با درمان و تغییر شیوه زندگی بهبود نیابد، پزشک متخصص شما ممکن است داروهایی را برای درمان اضطراب و افسردگی تجویز کند. این داروها اختلال اضطراب اجتماعی را درمان نمی‌کنند. با این حال، آنها می‌توانند علائم شما را بهبود بخشند و به شما در عملکرد روزمره کمک کنند. ممکن است مصرف دارو برای بهبود علائم شما سه ماه طول بکشد.
داروهای مورد تایید سازمان غذا و دارو (FDA) برای درمان اختلال هراس اجتماعی شامل Paxil ،Zoloft و Effexor XR است و متخصص شما ممکن است درمان شما را با دوز کم دارو شروع کرده و برای جلوگیری از عوارض جانبی، به تدریج نسخه خود را افزایش دهد.
عوارض جانبی شایع این داروها عبارتند از:
- بی خوابی
- افزایش وزن
- ناراحتی معده
- عدم تمایل جنسی