داروی گاباپنتین
توجه: این مقاله صرفا جهت افزایش اطلاعات شما در رابطه با این قرص ترجمه و گرد آوری شده است. بدون تجویز پزشک از این دارو استفاده نکنید و در هنگام مصرف آن خطرا احتمالی آن را در نظر بگیرید.بخاطر داشته باشید پزشک شما بدین منظور این دارو را برای شما تجویز کرده استکه فواید آن بیش از عوارض جانبی و احتمالی همراه می باشد.
گاباپنتین چیست؟
گاباپنتین یکی از داروهای پرمصرف از گروه داروهای ضد صرع است .این دارو خط اول درمان نوعی صرع به نام صرع جزئی می باشد. در این بیماری حملات تشنج کوتاه مدت در اثر اختلال جریان الکتریکی سلول های یک سمت مغز رخ می دهد.از این رو علائم نیز در بخشی از بدن بروز می کند.گاباپنتین با کاهش جریان الکتریکی غیر طبیعی سلول های مغزی به تنهایی یا همراه با سایر داروهای ضد صرع جهت کاهش حملات تشنج استفاده می شود.
گاباپنتین همچنین در درمان دردهای مزمن ناشی از آسیب عصبی نیز تجویز می شود .این نوع درد که به درد نوروپاتیک معروف است می تواند علل مختلفی مانند دیابت و یا زونا داشته باشد.
علاوه بر اینها گاباپنتین برای جلوگیری از حملات میگرن نیز تجویز می گردد.
پیش از مصرف گاباپنتین
- در صورت بارداری یا اقدام به بارداری و شیردهی پزشک خود را مطلع نمایید.
- در صورت سابقه ی مشکلات کلیوی، دیابت بیماری های اعصاب و روان و حساسیت دارویی به پزشک خود اطلاع دهید.
- از آنجا که این دارو می تواند در عملکرد داروهای دیگر در بدن اختلال ایجاد کند لازم است پیش از شروع مصرف لیستی از کلیه ی داروهای مصرفی خود در اختیار پزشک یا داروساز خود قرار دهید.
نحوه ی مصرف گاباپنتین
دارو را دقیقاً طبق دستور پزشک مصرف کنید . مصرف این دارو باتوجه به وضعیت و نوع مشکل شما متفاوت می باشد.
- از آنجا که این دارو بر روی سیستم عصبی تاثیر دارد،مصرف آن باید به صورت مداوم و تحت نظر پزشک باشد.اگرچه ممکن است در چند هفته ی ابتدایی درمان احساس بهبودی در شما ایجاد نشود،با این حال درمان خودرا ادامه دهید و طبق برنامه ی منظم به پزشک خود مراجعه کنید و همچنین برای بهبود روند درمان کلیه ی مشکلات و مسائل خودرا از پزشک یا داروساز خود سوال بفرمایید .
- قطع این دارو به صورت ناگهانی و بدون نظر پزشک ،می تواند عوارض نامناسبی از جمله بروز حمله ی تشنجی برای بیمار در برداشته باشد لذا قطع این دارو بایدبصورت تدریجی و تحت نظر پزشک انجام شود.
- ممکن است پزشک شما درمان را با مقدار داروی کم شروع کند و پس از عادت کردن بدن،مقدار داروی شمارا افزایش دهد تا احتمال بروز عوارض ناشی از دارو کمتر شود.
- این دارو با غذا تداخل خاصی ندارد و می توان آن را قبل یا بعد از غذا مصرف کرد.کپسول یا قرص را بصورت کامل با یک لیوان آب ببلعید و از بازکردن یا جویدن آن بپرهیزید.
- در صورت فراموش کردن مصرف یک نوبت دارو بلافاصله پس از یادآوری آن را مصرف کنید مگر آنکه زمان یاد آوری به نوبت مصرف بعدی دارو نزدیک باشد.در این شرایط نوبت فراموش شده را مصرف نکنید و نوبت بعدی را در زمان خودش مصرف کنید اما به هیچ وجه مقدار مصرف دارو را دوبرابر نکنید.
- در صورتی که فرم خوراکی مایع برای شما تجویز گردیده است ،مقدار مصرف در هر نوبت را با سرنگ مخصوص به طور دقیق اندازه گیری نمایید و در مورد نحوه مصرف و اندازه گیری ،با داروساز خود مشورت نمایید.
- در صورتی که همزمان با مصرف گاباپنتین از شربت های ضداسید معده و یا هرگونه دارو جهت درمان سوهاضمه استفاده می نمایید، مصرف گاباپنتین را با این دارو ها حداقل دو ساعت فاصله دهید.
توصیه های گاباپنتین
- در ابتدای درمان با این دارو ممکن است افکار ناراحت کننده ی شما از گذشته بیشتر شوند اما نگران نباشید. باید بدانید که این افکار ناشی از مصرف این دارو و شروع اثر بخشی آن می باشند و به مرور زمان برطرف می شوند.
بهتر است در این موارد افکار خودرا با نزدیکان و یا مشاور و پزشک خود درمیان بگذارید و آگاهانه نسبت به برطرف کردن آنها اقدام نمایید .
به دلیل عوارض ناشی از این دارو برای جنین ،درصورتی که قصد بارداری یا شک به بارداری دارید حتما پزشک خود را جهت تغییر دارو مطلع سازید و در زمان مصرف این دارو از روش مناسب جهت پیشگیری از بارداری استفاده نمایید. - در ابتدای شروع درمان بیماری صرع با گاباپنتین ممکن است تعداد یا نوع حملات تشنج کمی تغییر کند اما نگران نباشید زیرا به مرور این مشکل برطرف می شود.لذا احتیاطات لازم را رعایت کنید و با پزشک خود در تماس باشید.
- رانندگی برای بیماران مبتلا به صرع مناسب نمی باشد اما در صورتی که در مدت یک سال تشنجی رخ نداده باشد، می توان با نظر پزشک و با احتیاط ، مجددا شروع به رانندگی نمود. با این حال در صورتی که رانندگی می کنید باید حواستان به زمان مصرف داروها و خواب آلودگی ناشی از آنها باشد.
عوارض شایع گاباپنتین
- خواب آلودگی، خستگی، سرگیجه و مشکلات بینایی مانند تاری دید از عوارض این دارو می باشد لذا تا زمانی که اثر دارو از بین نرفته از رانندگی و کارهایی که نیاز به تمرکز و احتیاط دارند خودداری نمایید .
- برای سردرد احتمالی ناشی از مصرف این دارو از داروساز خود درمورد داروی ضد درد مناسب سوال بفرمایید.
- خشکی دهان نیز از علائم مربوط به مصرف این دارو میباشد که با آدامس یا آبنبات فاقد شکر می توان آن را برطرف نمود .
- در صورت احساس تهوع ناشی از مصرف این دارو ،مصرف غذاهای سبک و ساده و پرهیز از غذاهای پرچرب و پر ادویه این مشکل را برطرف می سازد.
- تغییرات گوارشی مانند یبوست و اسهال ممکن است در اثر مصرف این دارو رخ دهد.
- در صورت یبوست یک رژیم مناسب غذایی سرشار از فیبر و مصرف مایعات به مقدار مناسب و در مورد اسهال نیز مصرف مایعات به مقدار کافی موثر می باشد.
- افزایش وزن نیز از عوارضی می باشد که ذهن بیماران مصرف کننده را مشغول می کند.اما در صورت رعایت یک رژیم غذایی مناسب و داشتن فعالیت بدنی متناسب با وزنتان جای نگرانی در این مورد وجود ندارد.
- از آنجا که مصرف گاباپنتین لثه های شما را حساس می کند، لازم است در مدت درمان با این دارو بهداشت دهان و دندان را کاملاً رعایت نمایید و از مسواک نرم استفاده کنید.
- در صورت بروز علائم آنفولانزا، گرگرفتگی، افزایش فشار خون، تغییرات ناگهانی وزن، تغییرات شدید خلق و خو، مشکلات حرکتی، احساس لرزش، مشکلات خواب و تنفسی، سرفه،تغییرات لثه ها، درد عضلانی یا مفصلی،ورم پا و مچ و سایر موارد حتماً به پزشک خود مراجعه نمایید .
عوارض نادر اما مهم
- در موارد کمی مصرف گاباپنتین همراه با مواردی نظیر مشکلات خونی جدی یا اختلال در عملکرد پانکراس و کبد بوده است. با اینکه این عوارض نادر می باشند ، در صورت معده درد شدید همراه با تهوع (احتمال اختلال و التهابدر پانکراس )، لکه های قرمز پوستی ،التهاب دهان یا صورت(علائم حساسیت دارویی )،زردی پوست یا چشم(احتمال اختلال در کبد ) و خونریزی یا کبودی غیرطبیعی (احتمال مشکلات خونی ) فوراً پیش از مصرف نوبت بعدی دارو، به پزشک خود مراجعه نمایید.
- این دارو می تواند عوارض نادر اما مهمی داشته باشد که علی رغم اینکه احتمال وقوع آنها کم می باشد اما پیگیری و توجه به آنها بسیار مهم می باشد.لذا در صورت داشتن علائم سرفه همراه با گلودرد ،خشکی و التهاب چشم وبروز لکه های قرمز پوستی فوراًبه پزشک خود یا مرکز درمانی مراجعه کنید.
موارد مصرف گاباپنتین
- این دارو یک داروی ضد صرع بوده و در درمان صرع پارشیل با یا بدون ژنرالیزاسیون ثانویه موثر است همچنین به عنوان درمان کمکی در بیماران غیر پاسخ ده یا مقاوم به داروهای ضد صرع معمول بکار می رود برای صرع ابسنس داروی مناسبی نیست. این دارو در درمان دردهای نوروپاتیک نیز کاربرد دارد.
- دردهای با منشاء عصبی
مکانیسم اثر گاباپنتین
گاباپنتین با اضافه شدن یک گروه سیکلوهگزیل به گاما آمینو بوتیریک اسید GABA ساخته شده است. گاباپنتین با اتصال محکم به کانال های کلسیم حساس به ولتاژ که بر روی غشاء سلول های مغزی مستقر هستند باعث مهار دپولاریزاسیون سلول های مغزی می گردد
فارماکوکینتیک گاباپنتین
گابانپتین از طریق دستگاه گوارشی جذب شده بدنبال تجویز چند وعده خوراکی دارو، حداکثر غلظت پلاسمایی آن در عرض 2 ساعت پس از مصرف و سطح پایدار پلاسمایی آن در عرض 2-1 روز حاصل می شود. این دارو به نحو مطلوبی متابولیزه نمی شود و بیشترین مقدار دارو بصورت تغییر نیافته از طریق ادرار و مقداری از آن از طریق مدفوع دفع می شود. این دارو بطور وسیعی در سرتا سر بدن توزیع می شود ولی باند پروتئینی پلاسمایی آن پایین است. نیمه عمر حذفی آن 7-5 ساعت است. این دارو وارد شیر می شود.
عوارض جانبی گاباپنتین
عوارض شایع (%10<):
- عفونی: عفونت ویروسی
- سیستم اعصاب مرکزی: آتاکسی، سرگیجه، خواب آلودگی، خستگی
عوارض نسبتا شایع (%10-1)
- قلبی عروقی: افزایش فشار خون، ادم محیطی، گشادی عروق
- پوستی: کنده شدن پوست، راش پوستی
- غدد درون ریز و متابولیسم: افزایش وزن، افزایش قند خون
- گوارشی: یبوست، بیماری های دندان، اسهال، سوء هاضمه، تهوع، گاستروانتریت ویروسی، استفراغ، خشکی دهان،
- ادراری تناسلی: ضعف جنسی، عفونت مجاری ادراری
- ازدیاد حساسیت: حساسیت فصلی
- عفونی: عفونت، زونا
- سیستم اعصاب مرکزی: تفکرات نامعقول، اختلال در راه رفتن، فراموشی، گیجی، افسردگی، دیس آرتری (گفتارفلجی)، رفتار
- خصمانه، احساسات ناپایدار، اختلال حافظه، لتارژی، درد، صرع پایدار، سرگیجه
- عصبی، عضلانی و اسکلتی: سستی، هایپرکینزی عضلات، کمردرد، ورم مفاصل، درد دست و پا، لرزش
- چشمی: نیستاگموس (حرکت غیرارادی چشم)، دوبینی، تنبلی چشم، کونژنکتیویت
- گوشی: عفونت گوش میانی
- تنفسی: برونشیت، سرفه، خشکی گلو، نازوفارنژیت، فارنژیت، پنومونی، عفونت مجاری تنفسی، عفونت مجاری تنفسی فوقانی
- متفرقه: تب، صدمات غیرمترقبه
عوارض نادر (%1>):
- ازدیاد حساسیت: آنافیلاکسی، آنژیوادم
- ایمونولوژی: سندرمDRESS (واکنش دارویی همراه با افزایش ائوزینوفیل و علایم سیستمیک)
- سیستم عصبی: افکار خودکشی، میل به خودکشی
تداخلات دارویی گاباپنتین
مشخصات کلی تداخلات:
- عامل ضد صرع
- اتصال به کاتیون‌های چند ظرفیتی
- افزایش فراهمی زیستی توسط هیدروکسی پروپیل بتادکس
- تشدید اثرات تضعیف‌کننده CNS
تداخلات رده X (پرهیز):
آزلاستین (نازال)، برومپریدول، اورفنادرین، اوکسوممازین، پارالدهید، تالیدومید
کاهش اثرات داروها توسط گاباپنتین:
- تداخل قابل‌توجهی مشخص نشده است.
کاهش اثرات گاباپنتین توسط داروها:
آلومینیم هیدروکسید، نمک‌های منیزیم، مفلوکین، میانسرین، ارلیستات
افزایش اثرات داروها توسط گاباپنتین:
الکل (اتیل)، آزلاستین (نازال)، بلونانسرین، برکسانولون، بوپرنورفین، داروهای تضعیف‌کننده CNS، فلونیترازپام، متوتری‌مپرازین، متی‌روسین، آگونیست های اپیوئید، اورفنادرین، اکسی کدون، پارالدهید، پیریبدیل، پرامی‌پکسول، روپینیرول، روتیگوتین، سوورکسانت، تالیدومید، زولپیدم
افزایش اثرات گاباپنتین توسط داروها:
آلیزاپرید، بریمونیدین (موضعی)، بروموپرید، برومپریدول، کانابیدیول، ماری‌جوانا (شاهدانه)، کلرمتیازول، کلرفنسین کاربامات، دایمتیندن (موضعی)، دوکسیلامین، درونابینول، دروپریدول، اسکتامین، هیدروکسی زین، گیاه کاوا، لمبورکسانت، لیسورید مالئات، لوفکسیدین، منیزیم سولفات، متوتری‌مپرازین، متوکلوپرامید، مینوسیکلین (سیستمیک)، مورفین (سیستمیک)، نابیلون، اوکسوممازین، پرامپانل، روفینامید، سدیم اکسیبات، تتراهیدروکانابینول، تتراهیدروکانابینول وکانابیدیول، تری‌مپرازین
تداخلات با غذا:
- قرص و محلول (سریع رهش): مصرف غذا اثر مشخصی بر سرعت یا میزان جذب دارو ندارد.
- قرص (پیوسته رهش)؛ مصرف غذا موجب افزایش سرعت و میزان جذب دارو می‌گردد.
- راهکار: فرآورده‌های سریع رهش بدون ملاحظات تغذیه‌ای مصرف شوند. فرآورده‌های پیوسته رهش با غذا تجویز گردد.
هشدار ها گاباپنتین
- در بیماران با تاریخچه اختلال سایکوتیک بایستی با احتیاط مصرف شود.
- در بیماران دچار اختلال کلیوی نیز احتیاط توصیه می شود و بایستی در بیماران دچار کاهش عملکرد کلیوی و افراد تحت همودیالیز کاهش دوز مد نظر باشد.
- تست مثبت کاذب پروتئین ادراری (پروتئین اوری) با مصرف این دارو دیده شده است.
- قطع دارو باید بدقت و با مراقبت خاص انجام شود.