مانیا یا شیدایی

بیماری مانیا یکی از اختلالات روحی و روانی است که با نام شیدایی نیز شناخته می‌شود.که با ایجاد اختلـال در فرد باعث بروز تغییرات و دگرگونی ‌هـای ناگهانی در رفتار، حالـات، انرژی و توانایی عملکرد فرد مبتلا میشود. افراد مانیک بسیار پر انرژی هستند. این افراد گاهی بسیار فعال، شاد و سرزنده و دارای اعتماد به نفس بالایی هستند.

در واقع مانیا نقطه مقابل آن روی افسردگی است.
این اختلال درک و قضاوت حتی ممکن است بصورت توهم و هذیان بروز کند.

مانیا عموما از 15 تا 19 سالگی به بالا و در افراد مجرد و در طبقه اجتماعی بالا بیشتر دیده می شود و عوامل مختلفی مانند ژنتیک، بیولوژیک یا روانی – اجتماعی در بروز آن دخالت دارند.

علائم شیدایی می تواند به مدت یک هفته یا بیشتر ادامه داشته باشد و ممکن است دوره های شیدایی در دوره های افسردگی پراکنده شود که در طی آن شما می توانید خستگی، غم و ناامیدی را تجربه کنید. در حالی که دوره های شیدایی بیشتر در افراد مبتلا به اختلال دو قطبی مشاهده می شود، دلایل دیگری نیز برای این تغییرات شدید در رفتار و خلق وجود دارد

شناختن علائم شیدایی به سادگی و راحتی نیست. علائم یک دوره شیدایی می تواند یک فوریت پزشکی باشد، همان طور که علائم تنگی نفس، درد قفسه سینه یا خونریزی نیز وجود دارد. هنگامی که به دنبال شناسایی یک احتمال شیدایی احتمالی هستید ، مهم است که رفتار معمولی فرد را به عنوان یکی از عناصر مهم شیدایی در نظر بگیرید ، این نشان دهنده یک تغییر از رفتار معمول شما یا عزیز شما است.

رفتارشیدایی

رفتارهایی که احتمالاً به راحتی مشاهده می کنید، بنابراین می توانید نیاز به کمک را تشخیص دهید.

توهمات شنوایی یا بینایی

اگر دوست یا عزیز شما توهمات شنوایی یا بینایی را توصیف می کند (دیدن یا شنیدن چیزی که در آن جا نیست) یا رفتارهای هذیان آمیز یا رفتارهای توهم دیگری نشان می دهد (اعتقاد به چیزی که واقعی نیست) بلافاصله با روانپزشک آن ها تماس بگیرید. این ها ممکن است علائم جدی شیدایی باشد.

کاهش نیاز به خواب

آیا شما یا یکی از عزیزانتان تا ساعت 4 صبح بیدار هستید و سپس ساعت 8 صبح آماده حرکت هستید؟ کاهش نیاز به خواب در هنگام ظهور علائم شیدایی معمول است. متاسفانه، مشکلات خواب و اختلال دوقطبی می توانند یکدیگر را تغذیه کنند، در حالی که دوره های شیدایی منجر به مشکلات خواب می شود و بالعکس.

در یک زمان درگیر بسیاری از فعالیت ها باشید

در طی یک دوره جنون، شما ممکن است بی قرار به دنبال راه هایی برای کاهش انرژی اضافی باشید. این علامت اغلب به عنوان “انجام چند کار روی استروئیدها” توصیف می شود. مردم معمولاً پروژه های زیادی را به عهده می گیرند یا با انفجار بهره وری رو به رو می شوند که فراتر از حد معمول آن ها در یک بازه زمانی مشخص است.

زیاد صحبت کردن یا صحبت کردن با صدای بلند، سریع یا با گفتار تحت فشار

با صدای بلند و سریع صحبت کردن یک علامت رایج در ابتدای یک دوره جنون یا هیپومانیک است. توجه به این نکته مهم است که برای دسته بندی در گفتار سریع، باید بیانگر انحرافی از گفتار معمول فرد باشد. بعضی از افراد سریع تر از دیگران صحبت می کنند، اما اگر شخصی که معمولاً کلمات خود را با دقت انتخاب می کند و آرام آرام صحبت می کند سریع شروع به تند صحبت کردن کند، از این موضوع آگاه باشید که او علائم قسمت شیدایی را دارد.

انواع مانیا

مانیا به طور کلی به سه دسته خفیف، متوسط و شدید طبقه بندی می شود.

در شیدایی خفیف فعالت های بدنی و کلامی فرد افزایش پیدا می کند. خلق و خوی فرد تغییر می کند و ولخرجی مشهود است.
در نوع متوسط فعالیت فرد افزایش یافته و فرد دچار فشار کلام و تکلم سازمان نیافته است. افکار خود بزرگ بینی فرد ممکن است هذیانی شوند.

در مانیا شدید فعالیت شدید غیر قابل کنترل و افکار در هم ریخته و هذیان عجیب و غریب و توهم هم به وجود می‌آید.
در گروهی از مردم نشانه های مانیا و افسردگی هم زمان با هم اتفاق می افتند که به این حالت وضعیت دوقطبی مختلط گفته می شود. نشانه های حالات مختلط اغلب شامل روانپریشی/ سایکوز و افکار خودکشی، تغییرات عمده در اشتها، مشکلات خواب، سراسیمگی است

درمان اختلال مانیا یا شیدایی

درمان دارویی: به طور کلی در درمان مانیا دو گروه دارویی یکی تثبیت کننده‌های خلق (مانند لیتیم کربنات و ریسپریدون) و دیگری داروهای آنتی سایکوتیک (مانند هالو پریدول و کلرپرومازین) در درمان مانیا به کار می روند.

همانطور که قبلا اشاره شد درمان این اختلال پیچیده و طولانی مدت است. بخصوص اگر دوره ‌های بیماری تکرار شونده باشد و ترکیب دارو با روان درمانی موثر است.

روان درمانی:

رفتاردرمانی: کنترل رفتارهای تکانشی از طریق تقویت و اقتصاد ژتونی

درمان تنظیم هیجان: تنظیم هیجانات فرد برای کاهش رفتارهای خود آسیب رسان و دیگر آسیب رسان

خانواده درمانی: اصلاح تعاملات معیوب درخانواده به دلیل رفتارهای تکانشی بیمار

ECT:

در صورت محدودیت در درمان دارویی، شکست در دارو درمانی، علائم حاد یا شدید که می تواند تهدیدی برای خود یا دیگران باشد.

علائم مانیا یا شیدایی

علائم مانیا یا دوره شیدایی شامل انرژی زیاد یا صحبت سریع هستند. البته در صورت عادی و همیشگی بودن این شرایط برای افراد، این علائم مربوط به مانیا نخواهند بود.

علائم شیدایی

• انرژی فوق العاده بالا
• احساس سرخوشی از جمله شادی و هیجان شدید و احساس های (High) شدن
• پرحرفی زیاد
• سریع صحبت کردن
• حواس پرتی یا تحریک پذیری
• افزایش رفتارهای بی پروا از جمله افزایش مصرف مواد مخدر، رابطه جنسی محافظت نشده یا هزینه کردن زیاد
• احساس شکست ناپذیری
• افکار مسابقه ای
• افزایش اقدامات هدفمند
• رفتارهای غیرمعمول در مقایسه با افراد عادی
• تکانشگری
• بزرگنمایی
• کاهش نیاز با خواب
• اضطراب شدید
• روان پریشی (جدا شدن از واقعیت)
• توهم از جمله پارانویا
• هذیان
• علائم شدید و حاد مانیا جدی است. در این شرایط نیاز به بستری شدن فرد و درمان او در بیمارستان خواهد بود.

پس از طی یک دوره یا فاز مانیا، فرد موارد زیر را تجربه خواهد کرد:

• خستگی
• نیاز به استراحت و خواب فراوان
• شرمساری یا ناراحتی از رفتار خود
• عدم یادآوری بخشی از رفتارها طی دوره شیدایی
• تعهد به مسئولیت ها یا وظایفی که حس می کنند قادر به مدیریت آنها نیستند.
• در صورتی که افراد به دلیل بیماری روانی از جمله اختلال دوقطبی دچار شیدایی شوند، پس از آن دچار یک دوره افسردگی خواهند شد.

علت شیدایی یا مانیا چیست؟

این بیماری نیز مانند سایر بیماری‌های روحی و روانی، علت دقیق و مشخصی ندارد. اما اغلب موارد زیر زمینه سازی برای ابتلا به این بیماری را فراهم می‌کنند:

زمینه‌های وراثتی

• عوامل محیطی مانند احساس طرد شدن
• کمبود برخی از ویتامین‌ها از جمله کمبود ویتامین B12 که برای ساخت DNA ضروری است
• افزایش پیام‌رسان‌های عصبی در لوب گیجگاهی

برای شناخت اختلالت روانشناختی همچون مانیا یا شیدایی ,دوقطبی, افسردگی, و سایر اختلالات رونشناختی در تست MMPI شرکت کنید. نتیجه تست آنی به شما نمایش داده میشود