رفتارهای تکانشی

تعریف رفتار تکانشی چیست؟

اصطلاح تکانش معمولاً مفاهیمی مانند ناتوانی در صبر کردن، بی‌اعتنا بودن به نتیجه‌، میل به اقدام پیش از فکر کردن، ترجیح دادن رفتارهای ریسکی و مخاطره‌آمیز و ناتوانی در خویشتن‌داری را پوشش می‌دهد.

تکانش به علت چندوجهی بودن معنایش با مفاهیمی مانندبی‌صبری، ناتوانی در به تاخیر انداختن خواسته‌ها، ضعف در انتخاب میان اکنون و آینده، برآورد ارزش دستاوردها بر اساس افق دستیابی به آن‌ها، ریسک‌پذیری و هیجان‌طلبی ارتباط پیدا می‌کند.

علامت های رفتار تکانشی

ناتوانی در برنامه ریزی یا اماده سازی : به علت تحریک پذیری، شخص دارای رفتارهای منطقی نیست و برعکس، عجله و صبر نکردن مشخصه اصلی این رفتار است و در طی این رفتار،« هر چیزی میتواند اتفاق بیفتد».

عدم کنترل: شخصی که رفتار تکانشی دارد معمولاً بر روی رفتارخود کنترلی ندارد.

پایداری: در رفتار تکانشی معمولاً نوعی پایداری وجود دارد برای این که شخص فکر می کند که کار وی طبیعی است و امکان دارد به این رفتار ادامه دهد.

جست و جو برای تجربیات جدید: باتوجه به احساسات شدید مثبت یا منفی، مهارت های شناختی فرد برای برنامه ریزی و ارزیابی جایگزین های مختلف دچار تغییر شده و تصمیمات وی در لحظه گرفته می شود.

همان طور که مشاهده کردید، وضعیت عاطفی شخص در این رفتار، یک عامل کلیدی است، در طی این روند، مغز حالت های عاطفی را ازاد می کند و همین کار، حس ادراک واقعیت را ایجاد می کند که سبب می شود شخص حس ناخوشایندی نسبت بکار خود نداشته باشد.

روند تفکر منطقی در این مسیر از بین رفته و بنابراین، شخص نمی تواند به نتایج اقدامات و عواقب خویش، فکر کند.

آیا رفتار تکانشی یک اختلال است؟

به خودی خود ، رفتار تکانشی یک اختلال نیست. هر کس می تواند هر چند وقت یکبار براساس انگیزه عمل کند.

گاهی اوقات ، رفتار تکانشی بخشی از اختلال کنترل تکانه یا سایر اختلالات بهداشت روان است. این ممکن است در مواردی باشد که:

الگویی از رفتار تکانشی وجود دارد
شما قادر به کنترل انگیزه های خود نیستید
علائم و نشانه های دیگری از بیماری روانی وجود دارد
علائم و مصادیق رفتار تکانشی

اقدام بر اساس تکانه خود به خودی است. هیچ تاثیری بر اینکه چگونه می تواند بر دیگران تاثیر بگذارد وجود ندارد. جای تعجب نیست که بعداً در مورد آن چه احساسی خواهید داشت. این فقط در مورد اینجا و اکنون است.

نمونه هایی از این موارد عبارتند از:

• پرخوری: زیاده روی در مواردی مانند خرید ، قمار و غذا خوردن است
• تخریب اموال: از بین بردن چیزهای خود یا شخص دیگر در لحظه عصبانیت
• تشدید مشکلات: در نظر گرفتن موقعیت های جزئی و مهمتر از حد ضروری و مهمتر کردن آنها
• طغیان های مکرر: خیلی زیاد کنترل خود را از دست می دهید ، حتی اگر کاملاً مشخص نباشد
• تنوع طلبی زیاد: پیوستن ناگهانی به گروه ها و یا ترک آن یا پاک کردن روابط قبلی و در جستجوی شروع جدید
• پرحرفی: صحبت کردن بدون فکر کردن و به اشتراک گذاشتن جزئیات صمیمی
• خشونت فیزیکی: واکنش بیش از حد با جسمی شدن لحظه ای
• رابطه جنسی با خطر بالاتر: درگیر شدن در رابطه جنسی بدون کاندوم یا روش های کنترل نشده دیگر ، خصوصاً با شخصی که
• وضعیت سلامتیاو ناشناخته است
• خودآزاری: در عصبانیت ، ناراحتی یا ناامیدی به خود آسیب بزنید

نمونه هایی در کودکان

کودکان خردسال غالباً تکانشی هستند. دلیلش این است که آنها هنوز نمی فهمند که چگونه با رفتار خودشان می تواند بر دیگران تاثیر بگذارد. آنها ممکن است درک نکنند که اقدامات آنها عواقبی بیش از خواسته های فوری آنها دارد.

چند نمونه از این موارد عبارتند از:

• نادیده گرفتن خطر: دویدن به خیابان بدون بررسی ترافیک یا پرش به استخر حتی اگر شنا بلد نیستند.
• قطع کردن: مرتباً مکالمه دیگران را قطع کردن
• صدمات جسمی: هل دادن کودک دیگر یا انداختن چیزی در هنگام ناراحتی
• گرفتن: گرفتن آنچه آنها می خواهند به جای درخواست یا انتظار برای نوبت
• داد زدن: با ناامیدی جیغ زدن یا داد زدن

علل رفتار تکانشی

نحوه تصمیم گیری ما فرایند پیچیده ای است. علت تکانشگری ممکن است همیشه مشهود نباشد.

همچنین ممکن است افراد به دلایلی غیر از تکانشگری به رفتارهای پرخطر بپردازند. همچنین مشاهده تکانشگری در کودکان خردسال که خودکنترلی پیدا نکرده اند ، غیرمعمول است.

مطالعات منابع مورد اعتماد نشان می دهد که تکانشگری ممکن است ارتباطی با لوب پیشانی داشته باشد. تحقیقات دیگر ارتباط بین تکانشگری و اتصال مغزی را نشان می دهد.

محققان برای درک کامل ارتباط بین تکانشگری و:

• شخصیت
• اتصال مغز
• عملکرد مغز
• شرایط جسمی مانند ضایعات مغزی و سکته مغزی نیز می تواند منجر به علائمی مانند رفتار تکانشی شود.مورد مطالعه قرار دادند

درمان رفتارهای تکانشی

رفتارهای ناخوش‌آیند و تکانشی میتواند جدّی و فراگیر باشد، ولی باید گفت که اینگونه رفتارها را میتوان درمان کرد. با مراجعه به مشاور و پزشک متخصص، بهترین راه حل و درمان برای اینگونه رفتارها در نظر گرفته می شود.

شخصی که دچار رفتارهای تکانشی است، با استفاده از مکانیسم های مقابله ای سالم برای کنترل احساسات شدید، بهتر میتواند موقعیت های گوناگون خویش را مدیریت کند. بعضی از درمانهای شایع میتواند به شخص کمک کند تا اگاهی بیشتری نسبت به اقدامات خویش داشته باشد، بنابراین وقت خود را صرف بررسی تبعات کار خود، می کند.

تمرین این روش میتواند به شخص کمک کند تا زمان لازمی برای بازتاب گزینه های خود در نظر گرفته و در خصوص نحوه پاسخ به رویدادهای پیرامون خویش، فکر کند.

برای درمان رفتارهای تکانشی، معمولاً در کنار تمرین های مشاوره ای، داروهایی مثل مهار کننده سروتونین( SSRI) وگاهی وقت ها دوز کمی از یک آنتی سایکوتیک، تجویز می شود. این داروها بیشتر در زمانی تجویز میشوند که رفتار تکانشی و تهاجمی، به اندازه ای شدید باشد که تهدیدی برای امنیت شخصی فرد باشد.

استفاده داروها معمولاً همراه با روان درمانی و از طریق یک درمانگر متخصص تجویز می شود. این داروها در درمان علایم بیماری های روانی و بهداشتی و در اشخاص مبتلا به اختلال های مربوط به عصبانیت، میتواند موثر باشد. علاوه‌براین ، آنها امکان دارد بطور مستقیم در کنترل رفتارهای تکانشی، بسیار موثر باشند.