سروتونین

سروتونین چیست؟

سروتونین یکی از مهمترین هورمونهای بدن هست که باعث میشه احساس شادی و خوشبختی کنیم و انگیزه داشته باشیم. اگر سطح این هورمون توی بدن تنظیم باشه باعث آرامش و تمرکز بیشتر، خلق و خوی شاد، خواب راحت، هضم بهتر غذا، سلامت استخوان ها و ….میشه.

سروتونین، یک ماده شیمیایی در سلول‌های عصبی است که سیگنال‌ها را بین سلول‌های عصبی منتقل می‌کند. سروتونین، بیشتر در سیستم گوارشی یافت می‌شود، اگرچه در پلاکت خون و در کل سیستم عصبی مرکزی نیز وجود دارد.

روتونین، از اسید آمینه ضروری تریپتوفان ساخته می‌شود. این اسید آمینه باید از طریق رژیم غذایی وارد بدن شود و معمولاً در غذاهایی مانند آجیل، پنیر و گوشت قرمز وجود دارد. کمبود اسید آمینه تریپتوفان می‌تواند منجر به کاهش سطح سروتونین شود و اختلالات خلقی مانند اضطراب یا افسردگی را ایجاد کند.

ساختار شیمیایی سروتونین

سروتونین (5- هیدروکسی تریپتامین، 5-HT) یک انتقال‌دهنده عصبی فلورسنت است که در ارگانیسم‌هایی با سطح تکاملی متفاوت یافت می‌شود. سروتونین، با اتصال به گیرنده‌های متمایز در غشای سلولی، اثرات متنوعی بر عملکرد سلول می‌گذارد. گیرنده‌های سروتونین، در تنظیم گروه متنوعی از مسیرهای سیگنالینگ فیزیولوژیکی نقش دارند از خانواده پروتئینی G (GPCRs) یا کانال‌های یونی لیگاند دار هستند. به نظر می‌رسد سیگنالینگ سروتونرژیک نقشی اساسی در تولید و تعدیل عملکردهای مختلف شناختی و رفتاری مانند خواب، خلق و خو، درد، اضطراب، افسردگی، پرخاشگری و یادگیری دارد.

گیرنده‌های سروتونین، به عنوان اهداف دارویی برای تعدادی از بیماری‌ها، به ویژه اختلالات اعصاب و روان عمل می‌کنند. مکانیسم سیگنالینگ و کارایی گیرنده‌های سروتونین، به توانایی شگفت‌انگیز آن‌ها در تغییرات ساختاری بستگی دارد. این انعطاف‌پذیری ساختاری، برای طیف گسترده‌ عملکرد گیرنده‌های سروتونین، با اتصال به لیگاندهای مختلف تنظیم می‌شود.

سندرم سروتونین چیست؟

سندرم سروتونین یک واکنش دارویی است که در اثر افزایش سطح سروتونین در بدن بروز می کند.این واکنش می تواند بسیار شدید و تهدید کننده ی حیات باشد.

. گاهی‌اوقات، مصرف بیش‌ازحد بعضی داروها باعث تجمع بیش از اندازه سروتونین در بدن می‌شود و سندرمی به نام سندرم سروتونین ایجاد می‌کند.

دشمن سروتونین

استرس اصلی ترین دشمن سروتونین است.استرس طولانی مدت می تواند سطح سروتونین ما را پایین بیاورد.جامعه ای که بدنبال سریع بدست اوردن هرچیزی است و فست فود جای خوبی را در بین مردمانش باز کرده است در ایجاد این عدم تعادل نقش بزرگی دارد. برای سنجش افسردگی در تست بک شرکت کنید.

عوامل ژنتیکی، مشکلات گوارشی و … می تواند علت کمبود سروتونین در بدن باشد.چراکه این عوامل عمل جذب و تجزیه غذاهای ما را دچار اختلال میکند و همین امر توانایی ساخت سروتونین در بدن را کاهش میدهد.

اگر تغذیه صحیحی ندارید و پروتئین ، ویتامین یا مواد معدنی کافی برای ساختن انتقال دهنده های عصبی به بدنتان نمی رسانید خودتان باعث عدم تعادل در انتقال دهنده های عصبی و کاهش سروتونین در بدن می شوید.

مواد سمی مثل فلزات سنگین، آفت کش ها، مصرف مواد مخدر و برخی از داروها می تواند به سلولهای عصبی تولید کننده سروتونین آسیب برساند.

موادی مثل کافئین ، الکل ، نیکوتین و… و داروهای ضد افسردگی و برخی داروهای کاهنده کلسترول باعث کاهش سروتونین و سایر انتقال دهنده های عصبی می شوند.

تغییرات هورمونی و کمبود نور خورشید از دیگر علت های کم شدن سروتونین مغز، است.

علائم سندرم سروتونین چیست؟

علائم سروتونین معمولا چندین ساعت بعد از مصرف دارویی تازه یا افزایش دوز داروهای مصرفی قبلی نمودار می‌شود. علائم و نشانه‌های این بیماری به شرح زیر است:

• بی‌قراری و پریشانی
• افزایش فشار خون و ضربان قلب
• گیجی
• گشاد شدن مردمک چشم
• از دست رفتن هماهنگی میان عضلات بدن و گره خوردن و انقباض آنها
• سفت شدن عضلات
• تعریق شدید
• اسهال
• سردرد
• لرز
• سیخ شدن موی تن

علائم شدید سندروم سروتونین که می‌توانند موجب مرگ هم شوند به قرار زیر است:

• تب شدید
• تشنج
• ضربان قلب نامنظم
• بی‌هوشی

چه زمانی به پزشک مراجعه کنید؟

اگر بعد از بالا بردن دوز دارویی که قبلا مصرف می‌کردید یا مصرف دارویی جدید، علائم بالا را در خود مشاهده کردید و احساس می‌کنید که دچار سندروم سروتونین هستید، فورا به پزشک مراجعه کرده یا با مرکز فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید.

دلایل سندرم سروتونین چیست؟

تجمع بیش از حد سروتونین در بدن باعث وقوع سندرم سروتونین می‌شود. در شرایط عادی، سلول‌های عصبی مغز و طناب نخاعی، سروتونین ترشح می‌کنند. این ماده شیمیایی باعث تنظیم حواس، رفتار و دمای بدن می‌شود. سلول‌های عصبی دیگر بدن، به‌خصوص سلول‌های عصبی روده، هم سروتونین ترشح می‌کنند. در این نواحی از بدن، سروتونین باعث تنظیم فرایند گوارش، جریان خون و تنفس می‌شود.

اگرچه مصرف دارویی جدید که قبلا استفاده نمی‌کرده‌اید هم باعث بروز سندروم سروتونین می‌شود، اما معمولا علت این سندرم ترکیب مصرف چند دارو است. مثلا زمانی که یک قرص ضدافسردگی را همراه با داروی میگرن مصرف می‌کنید، امکان بروز سندرم سروتونین به وجود می‌آید. مصرف داروهای ضدافسردگی با داروهای اپیوئیدی هم باعث بروز سندرم مذکور می‌شود.

دلیل دیگر سندرم سروتونین، مصرف ارادی و بیش از حد (اُوردوز) داروهای ضدافسردگی است. تعدادی از داروهای ضدافسردگی و بدون نسخه باعث بروز این سندرم می‌شوند. مکمل‌ها و داروهای قاچاق و غیرقانونی مانند موارد زیر هم می‌توانند باعث سندرم سروتونین شوند:

بازدارنده‌های بازجذب سروتونین (SSRIs): داروهای ضدافسردگی مانند سیتالوپرام (سلکسا)، فلوکستین (پروزاک، سارافِم)، فلوواکسامین، پاروکستین (پاکسیل)، سِترالین (زولوفت).
بازدارنده‌های بازجذب سروتونین و نوراپی‌نفرین (SNRIs): داروهای ضدافسردگی مانند ترازادون، دولوکستین، سیمبالتا، ونلافاکسین (اِفِکسور).
بوپروپوین (وِلبوترین، زیبان): دارویی ضدافسردگی و درمان و ترک اعتیاد به تنباکو.
داروهای ضدافسردگی تریسیکلیک: آمی‌تریپتیلین، نوریتیلیپتیلین (پاملور).
بازدارنده‌های مونوآمین اکسیداز (MAOIs): داروهای ضدافسردگی مانند ایزوکاربوکسازید (مارپلان)، فِنِلزین (ناردیل).
داروهای ضدمیگرن: مانند تریپتان (آکسِرت، آمِرج، ایمیتریکس)، کاربامزپین (تِگرِتول) و والپروئیک اسید (دِپاکین).
داروهای ضددرد: مسکن‌های اپوئیدی مانند کُدئین (تیلنول با کدئین)، فِنتانیل (دوراجسیک)، هیدروکودون مپریدین (دِمِرول)، اوکسی‌کودون (اوکسیکنتین، پِرکوکت، پِرکُدان)، ترامادول (آلترام یا ترامال).
لیتیوم (لیتوبید): قرصی برای تنظیم خلق و رفتار.
داروهای قاچاق و ممنوع: اکساتزی، LSD، کوکائین، آمفتامین.
مکمل‌های گیاهی: جنسینگ، جوز هندی، گل راعی.
داروهای سرماخوردگی و عطسه بدون نسخه: دکسترومتورفان (دِلسیم، موسینِکس و…).
داروهای ضدتهوع: متوکلوپرامید (رِگلان)، گرانیسترون، دروپردیول (ایناپسین)، اندانسترون (زُفران).
لینزولید (زیووکس): نوعی آنتی بیوتیک.
ریتوناویر (نورویر): نوعی داروی ضدویروس پسگرد برای درمان اچ‌آی‌وی / ایدز.

عوامل خطرناک در بروز سندرم سروتونین چیست؟

بعضی از افراد نسبت به دیگران حساس‌تر هستند و احتمال ابتلا به سندرم سروتونین در آنها بیشتر است. اما امکان دچار شدن به این سندرم برای همه وجود دارد. در شرایط زیر در معرض ابتلا به سندرم سروتونین خواهید بود:

• اگر به‌تازگی مصرف دارویی را شروع کرده باشید که سطح سروتونین را افزایش می‌دهد یا دوز مصرف را بالا برده باشید؛
• اگر بیش از یک دارو با ویژگی افزایش سروتونین مصرف کرده باشید؛
• اگر مکمل‌های گیاهی افزاینده سروتونین مصرف کنید؛
• اگر داروها و مواد غیرقانونی افزاینده سروتونین مصرف کنید.

پیشگیری و خطرات سندرم سروتونین چگونه است؟

سندرم سروتونین بعد از بازگشت این مادهٔ شیمیایی به سطح عادی، خطر و عارضه‌ خاصی ایجاد نمی‌کند. اما اگر به این مشکل رسیدگی نشود، امکان بی‌هوشی و مرگ به وجود می‌آید. پیشگیری از این سندرم با کنترل و مدیریت صحیح مصرف داروها ممکن است. مصرف بیش از حد یک داروی افزاینده سروتونین یا افزایش دوز مصرفی یک دارو با این مشخصات می‌تواند منجر به سندرم سروتونین شود.

درباره عوارض و خطرات مصرف داروها با پزشک صحبت کنید. هرگز بدون اجازه پزشک، داروهای مصرفی خود را قطع نکنید. اگر پزشک‌تان، دارویی جدید برای‌تان تجویز کرد، به او درباره داروهای دیگری که مصرف می‌کنید، هشدار و اطلاعات بدهید؛ مخصوصا اگر به چند پزشک مراجعه کرده‌اید و هر یک داروهایی برای‌تان تجویز کرده‌اند، باید درباره این موضوع با پزشکان دیگر هم صحبت کنید. گاهی‌اوقات پزشک و شما تشخیص می‌دهید که مصرف ترکیبی چند داروی افزاینده سروتونین برای‌تان مزایای بیشتری از خطرات احتمالی دارد. اما باز هم باید دقت کنید که امکان بروز سندرم سروتونین در این حالت وجود دارد.

تشخیص سندرم سروتونین چگونه است؟

هیچ آزمایشی به‌تنهایی، وجود سندرم سروتونین در بدن را مشخص نمی‌کند. پزشکان برای تشخصیص این سندرم به بررسی احتمالات مختلف نیاز دارند و از بیمار درباره سابقه پزشکی، علائم و داروهایی که مصرف می‌کند کاملا سوال خواهند کرد. آنها باید بدانند که مشکلی که دارید، دقیقا به خاطر سندرم سروتونین است یا عوامل دیگری موجب آن شده‌اند. به همین خاطر آزمایش‌های زیر برای‌تان تجویز خواهد شد:

• اندازه‌گیری سطح داروهایی که مصرف می‌کنید
• بررسی علائم عفونت
• بررسی عملکردهای مختلف بدن که تحت تاثیر سندرم سروتونین قرار می‌گیرند.
• علائم سندرم سروتونین به‌ویژه علائم خفیف آن با مشکلات دیگری که ممکن است در بدن به وجود آید، مشابهت دارد. اما دلایل وقوع علائم متوسط و شدید آن به قرار زیر است:
• مسمومیت ناشی از مصرف داروهای غیرقانونی و قاچاق
  آنتی‌کولینرژیک، نشانگان نورولپتیک بدخیم، هیپرترمی بدخیم و مشکلاتی که به واسطه مصرف داروهایی خاص در بدن ایجاد می‌شود

بیش‌مصرفی یا اُوردوز داروهای غیرقانونی، ضدافسردگی یا داروهای دیگری که باعث افزایش سطح سروتونین می‌شوند.
علائمی که به واسطه ترک ناگهانی الکل بعد از یک دوره مصرف طولانی به وجود می‌آید.

آزمایش‌هایی که برای تشخیص وضعیت بیمار انجام می‌شود. شامل موارد زیر می‌شود:

• آزمایش‌های خون و ادرار
• عکس‌برداری با اشعه ایکس از قفسه سینه
• پونکسیون کمری
• سی‌تی‌اسکن یا توموگرافی رایانه‌ای (Computed Tomography).

درمان سندرم سروتونین چگونه است؟

درمان سندرم سروتونین به شدت علائم آن وابسته است:

اگر علائم خفیف باشند، قطع مصرف دارو و مراجعه به پزشک برای درمان کافی است.
اگر علائم، پزشک را به بررسی دقیق‌تر وضعیت دعوت کند، نیاز به مراجعه به بیمارستان وجود خواهد داشت. در این صورت پزشک شما را در بیمارستان بستری می‌کند تا از بهبود علائم‌تان اطمینان یابد.
اگر علائم سندرم‌تان شدید باشد، نیاز به پیگیری و درمان جدی در بیمارستان وجود خواهد داشت.
بنا به علائمی که در بدن‌تان به وجود می‌آید، درمان‌های احتمالی به شرح زیر خواهد بود:

استفاده از شُل‌کننده‌های ماهیچه: بنزودیازپین مثل دیازپام (والیوم) یا لورازپام (آتیوان) می‌توانند به کاهش بی‌قراری، تشنج و سفتی ماهیچه‌ها کمک کنند.
مصرف مسدودکننده‌های سروتونین: اگر درمان‌های دیگر موثر واقع نشوند از داروهای دیگری مانند سیپروهپتادین برای مسدود کردن میزان سروتونین استفاده می‌شود.
اکسیژن و تزریق مایعات وریدی: استفاده از ماسک اکسیژن به عادی نگه داشتن سطح این ماده در خون کمک می‌کند. تزریق مایعات وریدی هم برای رفع بی‌آبی بدن و تب مفید است.
داروهای کنترل ضربان قلب و فشار خون: داروهایی مانند ازمولول (برویبلوک) یا نیتروپروساید (نیتروپرس) باعث کاهش فشار خون و تپش قلب می‌شوند. اگر فشار خون‌تان خیلی پایین است، احتمالا دکتر داروی فِنیل‌اِفرین (نئوسینفرین) یا اِپی‌نفرین (آدرنالین، اِپی‌پن) تجویز خواهد کرد.
استفاده از لوله تنفسی و دارو یا ابزارهایی برای فلج کردن ماهیچه‌ها: استفاده از این گزینه‌ها زمانی انجام می‌شود که بیمار دچار تب شدید باشد.
در مواردی که سندرم سروتونین خفیف‌تر است، بعد از 24 تا 72 ساعت بعد از قطع داروهای افزاینده سروتونین، مشکل برطرف خواهد شد. استفاده از داروهای مسدودکننده و متوقف‌کننده سروتونین هم در همین مدت زمان باعث قطع سندرم خواهند شد. اما اثرات سندرم سروتونینی که به‌واسطه مصرف داروهای ضدافسردگی ایجاد می‌شود، چندین هفته بعد از مصرف از بین خواهد رفت. این داروها بیشتر از داروهای دیگر در سیستم بدن باقی می‌مانند.

آمادگی برای ملاقات با پزشک چگونه است؟

سندروم سروتونین در موارد حاد می‌تواند منجر به مرگ هم شود. به همین خاطر مراجعه به پزشک یا مرکز فوریت‌های پزشکی ضروری است. اگر علائم سندرم خفیف باشد، مراجعه به پزشک خانواده یا پزشک عمومی کافی است. برای مراجعه به پزشک، موارد زیر را در نظر داشته باشید:

درباره گام‌های درمان از قبل اطلاعاتی داشته باشید. مثلا برخی از مکمل‌ها و داروهایی را که از قبل مصرف می‌کنید، کنار بگذارید.
تمام علائم و نشانه‌هایی را که در بدن‌تان به وجود آمده، حتی اگر ربطی به سندرم سروتونین ندارد، یادداشت و با پزشک مطرح کنید.
اطلاعات شخصی مانند استرس های اساسی و تغییرات اخیر زندگی‌تان را یادداشت کنید و با پزشک در میان بگذارید.
فهرستی از تمام داروها، ویتامین‌ها و مکمل‌هایمصرفی خود آماده کنید.
دوست یا یکی از اعضای خانواده را با خود ببرید تا در کنار هم بهتر اطلاعات و صحبت‌های پزشک را به خاطر بسپارید و در صورت فراموش کردن بعضی نکات، همراه‌‌تان به شما کمک کند.
از قبل سوالات خود از پزشک را یادداشت کنید.
اگر از قبل بدانید که قرار است چه سوالاتی از پزشک بپرسید، باعث می‌شود که از وقت ملاقات‌تان بهتر استفاده کنید. پرسش‌های مرتبط با سندرم سروتونین معمولا از این قرار هستند:

1. آیا سندرم به خاطر علائمی که مطرح کردم، ایجاد شده یا دلایل دیگری دارد؟
2. علاوه بر علائمی که نام بردم، نشانه‌های دیگر احتمالی برای وقوع این سندرم چیست؟
3. چه آزمایش‌هایی باید انجام بدهم؟
4. بهترین اقدامات برای رفع این سندرم چیست؟
5. گزینه‌های دیگر درمان و رسیدگی به این وضعیت چیست؟
6. من مشکلات پزشکی و بیماری‌های دیگری هم دارم، چطور می‌توانم این دو موضوع را در کنار هم مدیریت کنم؟
7. هنوز می‌توانم از داروهایی که مصرف می‌کردم، استفاده کنم یا باید در نوع و دوز آنها تغییراتی ایجاد شود؟
8. آیا محدودیت‌های دارویی خاصی وجود دارد و نباید بعضی داروها یا مکمل‌ها را استفاده کنم؟
9. هر پرسش دیگری هم که دارید، از پزشک بپرسید و سوالات‌تان را بی‌جواب نگذارید.

عملکرد سروتونین چیست؟

سروتونین، بر عواطف و مهارت‌های حرکتی تمام قسمت‌های بدن تاثیر می‌گذارد. این ماده تثبیت کننده طبیعی خلق و خو محسوب می‌شود. این ماده شیمیایی است که به خواب، غذا خوردن و هضم غذا کمک می‌کند. سروتونین، همچنین در کاهش افسردگی، تنظیم اضطراب، التیام زخم‌ها، تحریک حالت تهوع و سلامت استخوان نقش دارد.

در ادامه نحوه تاثیر سروتونین در عملکردهای مختلف در بدن توضیح داده شده‌اند:

حرکات روده: سروتونین در درجه اول در معده و روده یافت می‌شود. به کنترل حرکات و عملکرد روده کمک می‌کند.
خلق و خو: سروتونین در مغز تنظیم هیجاناتی مانند اضطراب و خلق و خو را بر عهده دارد. مقادیر کم این ماده شیمیایی با افسردگی در ارتباط است و افزایش سطح سروتونین که توسط دارو به وجود می‌آید و باعث کاهش تحریک‌پذیری می‌شود.
حالت تهوع: ترشح سروتونین، بخشی از دلیل ایجاد حالت تهوع است. ایجاد مسمومیت گوارشی و تحریک گیرنده‌های عصبی، باعث تحریک ترشح سروتونین می‌شود که به نوبه خود باعث افزایش حرکت لوله گوارش و دفع مواد از روده خواهد شد. همچنین افزایش این ماده در خون، بر بخشی از مغز را که حالت تهوع را کنترل می‌کند اثرگذار است.
خواب: این ماده شیمیایی مسئول تحریک قسمت‌هایی از مغز است که خواب و بیداری را کنترل می‌کنند. خواب یا بیدار بودن به این بستگی دارد که چه ناحیه‌ای تحریک شده باشد و از کدام گیرنده سروتونین استفاده شود.
لخته شدن خون: پلاکت‌های خون برای بهبود زخم‌ها سروتونین آزاد می‌کنند. سروتونین باعث تنگ شدن رگ‌های کوچک می‌شود و به تشکیل لخته‌های خون کمک می‌کند.
سلامت استخوان: سروتونین، در سلامت استخوان نقش دارد. سطح قابل توجهی از سروتونین در استخوان‌ها می‌تواند منجر به پوکی استخوان و ضعیف شدن استخوان‌ها می‌شود.
عملکرد جنسی: سطح پایین سروتونین، با افزایش میل جنسی و افزایش سطح سروتونین با کاهش میل جنسی مرتبط است.

ارتباط سروتونین و سلامت روان

سروتونین به طور طبیعی خلق و خوی شما را تنظیم می کند. هنگامی که سطح این هورمون شما طبیعی است، احساس می کنید:

از نظر عاطفی پایدارتر

یک مطالعه در سال 2007 نشان داد که افراد مبتلا به افسردگی اغلب سطح پایینی از این هورمون را دارند. کمبود هورمون همچنین با اضطراب و بی خوابی ارتباط دارد.

ارتباط سروتونین و افسردگی

دانشمندان نمی دانند چه چیزی باعث افسردگی می شود. اما یک نظریه این است که این اختلال از عدم تعادل انتقال دهنده های عصبی در بدن ناشی می شود.

پزشکان معمولا مهارکننده های بازجذب سروتونین SSRIs را به عنوان داروهای ضد افسردگی تجویز می کنند. فلوکستین یک مثال است.

به طور معمول، بدن پس از انتقال تکانه عصبی، یک انتقال دهنده عصبی را دوباره جذب می کند. SSRI ها بدن را از جذب مجدد این هورمون باز می دارند و باعث می شود سطح بالاتری از این هورمون در گردش باشد.

یک مشکل برای محققان این است که در حالی که می توانند سطح سروتونین را در جریان خون اندازه گیری کنند، نمی توانند سطح آن را در مغز اندازه گیری کنند.

مطالعات روی موش شواهد متناقضی تولید کرده است. برخی معتقدند افزایش سطح سروتونین می تواند به کاهش استرس و افسردگی کمک کند، اما برخی دیگر نشان می دهد که سطح سروتونین هیچ تفاوتی نمی کند.

سروتونین و اختلالات دیگر

به غیر از افسردگی، پزشکان ممکن است داروهای تنظیم کننده سطح سروتونین را برای درمان تعدادی از اختلالات دیگر تجویز کنند:

• اختلال دوقطبی
• اختلال استرس پس از سانحه
• پرخوری عصبی
• اختلال وسواس فکری عملی
• اختلالات هراس
• میگرن

عوارض جانبی مهارکننده بازجذب سروتونین

SSRI ها عوارض جانبی دارند، اما معمولاً با گذشت زمان بهبود می یابند.

آنها عبارتند از:

• تهوع و استفراغ
• بی قراری و آشفتگی
• سوء هاضمه
• اسهال یا یبوست
• کاهش وزن یا کاهش اشتها
• افزایش تعریق
• سرگیجه
• تاری دید
• خواب آلودگی یا بی خوابی
• احساس لرزش
• دهان خشک
• سردرد
• میل جنسی پایین
• اختلال در نعوظ
• افکار خودکشی

در برخی موارد، ممکن است موارد زیر نیز وجود داشته باشد:

• کبودی یا خونریزی به راحتی
• گیجی
• سفتی یا لرزش بدن
• توهم
• مشکل در ادرار کردن
• سندرم سروتونین

به ندرت ، مصرف بیش از حد دارویی که سطح سروتونین را افزایش می دهد یا ترکیبی از دو داروی مزبور می تواند منجر به سندرم سروتونین شود. این یک بیماری بالقوه تهدید کننده زندگی است که ممکن است نیاز به درمان فوری داشته باشد

علائم کمبود سروتونین

به گفته موسسه ملی سوء مصرف موادNIDA ، سطح پایین این هورمون می تواند منجر به مشکلات حافظه و خلق و خوی پایین شود. اینها علائم افسردگی هستند. اگرچه دانشمندان ارتباط بین سطح پایین سروتونین و افسردگی را تایید نکرده اند.

وقتی افراد از داروهای تفریحی خاصی مانند اکستازی استفاده می کنند، بدن مقدار زیادی از این هورمون را آزاد می کند. مطالعات حیوانی نشان داده است که این داروها ممکن است به اعصاب حاوی سروتونین آسیب برسانند و با عوارض جانبی طولانی مدت همراه باشند.

راهکار افزایش سطح سروتونین

برخی از راههای طبیعی به افزایش سروتونین در بدن کمک میکنند. شامل:

• مدیتیشن و یوگا
• درمان اختلال عاطفی فصلی
• انجام ورزش منظم
• مصرف غذاهای حاوی تریپتوفان بالا
• موادغذایی سالم

تریپتوفان آمینو اسید است. در غذاها وجود دارد. برخی منابع معتقدند مصرف بیشتر تریپتوفان در رژیم غذایی با خلق مثبت تر مرتبط است. احتمالا به این دلیل که تریپتوفان سطح سروتونین را تقویت می کند.

غذاهایی که حاوی تریپتوفان هستند، عبارتند از:

• بوقلمون
• تخم مرغ
• موز
• پنیر
• محصولات سویا
• ماهی سالمون
• تالبینا، از جو تهیه می شود.

بدن از تریپتوفان برای ایجاد سروتونین استفاده می کند. مقدار تریپتوفان در غذاها ممکن است بسیار کم باشد تا تغییری ایجاد کند.

موز حاوی سروتونین است. اما تنها در صورتی می تواند روحیه فرد را بهبود بخشد که سروتونین موجود در آن به مغز برسد. این اتفاق نمی افتد.

در یک مطالعه، تعدادی از افراد مسن پس از مصرف مکمل های تریپتوفان به مدت 12 هفته، سطح سروتونین را در آزمایش های شناختی بهبود بخشیدند. غذا و مکمل ها تنها راه هایی برای افزایش سطح سروتونین نیستند.

به غیر از SSRI ها، عوامل زیر می توانند سطح سروتونین را افزایش دهند:

قرار گرفتن در معرض نور خورشید

نورخورشید یک درمان مهم برای افسردگی است. رابطه روشنی بین قرار گرفتن در معرض نور روشن و سطح سروتونین نشان می دهد. برای داشتن خواب بهتر یا افزایش روحیه خود ، سعی کنید روزانه در بیرون از ناهار پیاده روی کنید.

ورزش منظم

ورزش منظم می تواند اثرات تقویت کننده خلق و خوی داشته باشد.

رژیم غذایی سالم

تخم مرغ، پنیر، بوقلمون، آجیل، ماهی آزاد، توفو و آناناس غذاهایی هستند که سروتونین را افزایش میدهند.

مدیتیشن و یوگا

مدیتیشن می تواند به کاهش استرس و ارتقای دیدگاه مثبت به زندگی کمک کند ، که می تواند سطح سروتونین را تا حد زیادی افزایش دهد.

باکتری های روده

باکتری های روده از رژیم غذایی سرشار از فیبر برای تغذیه باکتری های سالم روده استفاده کنید. سطح سروتونین از طریق محور روده و مغز بهم مرتبط هستند.

عوامل خطر سندرم سروتونین

برخی از افراد نسبت به دیگران مستعد ابتلا به داروها و مکمل هایی هستند که باعث ایجاد سندرم می شوند، اما این عارضه در هر فردی ممکن است رخ دهد.

شما در معرض خطر سندرم این هورمون هستید اگر:

• به تازگی شروع به مصرف یا افزایش دوز دارویی کرده اید. باعث افزایش سطح این هورمون می شود.
• بیش از یک داروی معروف به افزایش سطح این هورمون مصرف می کنید.
• از مکمل های گیاهی که باعث افزایش سطح این هورمون می شوند استفاده می کنید.
• از داروهای غیرقانونی استفاده می کنید که باعث افزایش سطح این هورمون می شود.

عوارض سندرم سروتونین

هنگامی که سطح این هورمون به حالت عادی برمی گردد، سندرم این هورمون به طور کلی مشکلی ایجاد نمی کند. در صورت عدم درمان، سندرم شدید می تواند منجر به بیهوشی و مرگ شود.

جلوگیری سندرم سروتونین

مصرف بیش از یک داروی مرتبط با این هورمون یا افزایش دوز داروهای مرتبط با این هورمون، خطر ابتلا به سندرم این هورمون را افزایش می دهد. اگر شما یا یکی از اعضای خانواده بعد از مصرف دارو علائم را تجربه کردید، حتما با پزشک خود مشورت کنید.

همچنین در مورد خطرات احتمالی با پزشک خود مشورت کنید. مصرف چنین داروهایی را به تنهایی متوقف نکنید. اگر پزشک شما داروی جدیدی تجویز کرده است. مطمئن شوید که از سایر داروهای دیگری که مصرف می کنید مطلع است، به خصوص اگر از بیش از یک پزشک نسخه دریافت کرده اید.

زمان مراجعه به پزشک

اگر مشکوک هستید که ممکن است پس از شروع یک داروی جدید یا افزایش دوز دارویی که قبلا مصرف می کنی ، دچار سندرم این هورمون شده باشید، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید یا به اورژانس بروید. در صورت بروز علائم شدید یا بدتر شدن سریع به دنبال درمان فوری باشید.

تشخیص سندرم سروتونین

هیچ آزمایشی نمی تواند تشخیص سندرم سروتونین را تایید کند. پزشک با رد سایر احتمالات، این بیماری را تشخیص می دهد. برای اطمینان از اینکه علائم شما ناشی از سندرم این هورمون است و نه علت دیگری، پزشک شما ممکن است از آزمایشاتی برای موارد زیر استفاده کند:

میزان داروهای مورد استفاده خود را اندازه گیری کنید.
علائم عفونت را بررسی کنید.
عملکردهای بدن را که ممکن است تحت تاثیر سندرم این هورمون قرار گیرند، بررسی کنید.
پزشک ممکن است آزمایشات دیگری را برای رد سایر علل علائم شما تجویز کند. شامل:

• آزمایش خون و ادرار
• اشعه ایکس قفسه سینه
• سی تی اسکن
• ضربه نخاعی

درمان سندرم سروتونین

درمان سندرم سروتونین بستگی به شدت علائم شما دارد. اگر علائم شما جزئی هستند، مراجعه به پزشک و قطع مصرف دارو باعث ایجاد مشکل می شود.

اگر علائمی دارید که به پزشک مربوط می شود، ممکن است لازم باشد به بیمارستان بروید. ممکن است پزشک شما را مجبور کند چندین ساعت در بیمارستان بمانید تا مطمئن شوید علائم شما در حال بهبود است.

اگر سندرم شدید این هورمون را دارید، به درمان در بیمارستان احتیاج دارید.

بسته به علائم شما ممکن است درمانهای زیر را دریافت کنید:

شل کننده های عضلانی

بنزودیازپین ها مانند دیازپام (والیوم ، دیاستات) یا لورازپام (آتیوان) می توانند به کنترل آشفتگی، تشنج و سفتی عضلات کمک کنند.

مسدود کننده تولید سروتونین

اگر درمانهای دیگر موثر نباشند. داروهایی مانند سیپرو هپتادین می توانند با جلوگیری از تولید این هورمون کمک کنند.

اکسیژن و مایعات داخل وریدی

تنفس اکسیژن از طریق ماسک به حفظ سطح طبیعی اکسیژن در خون شما کمک می کند و مایعات داخل وریدی برای درمان کم آبی و تب استفاده می شود.

کنترل ضربان قلب و فشار خون

کنترل ضربان قلب و فشار خون ممکن است توسط اسمولول یا نیتروپروساید برای کاهش ضربان قلب بالا یا فشار خون بالا باشد. اگر فشار خون شما بسیار پایین است. پزشک ممکن است به شما فنیل افرین یا اپی نفرین بدهد.

کلام آخر

سروتونین بر هر قسمت از بدن شما تاثیر می گذارد. این مسئول بسیاری از وظایف مهمی است که ما را در طول روز انجام می دهد. اگر سطح شما در تعادل نباشد، می تواند بر سلامت روحی، جسمی و احساسی شما تاثیر بگذارد. گاهی اوقات، عدم تعادل این هورمون می تواند به معنای جدی تر باشد. مهم است که به بدن خود توجه کنید و در مورد هر گونه نگرانی با پزشک خود صحبت کنید.