کنترل استرس در روزهای امتحان

در روزهای امتحان ترس و نگرانی کمی لازم است اما نگرانی بیش از حد می تواند در جریان آماده سازی و انجام امتحان ها، مزاحمت ایجاد کند.  اضطراب از آن واژه های مظلومی است که خیلی ها آن را به کار می برند، بدون آنکه درست معنی آن را بدانند اما استفاده زیاد و حتی غیرواقعی از این کلمه خطرناک است و واقعا اضطراب می سازد. اضطراب امتحان از معروف ترین اضطراب هاست. حال ببینیم شما به عنوان پدر و مادر در ایجاد و رفع این اضطراب ها چه نقشی دارید؟

اضطراب چیست؟ 

 اضطراب، احساس رنج آوری است که محیط بیرونی یا حالات درونی، آن را به وجود می آورند. اضطراب می تواند عامل حرکت و انگیزش باشد و در روی دیگر سکه می تواند بخش اعظم توانایی و آگاهی فرد را با مشکل روبه رو کند. اینکه دانش آموزی نتواند در امتحان آنچه را می دانسته پاسخ بدهد یا کسی که در آزمون رانندگی شرکت می کند، نمی تواند به اندازه ای که در رانندگی مهارت پیدا کرده، آزمون عملی بدهد، از اثرات اضطراب است. اضطراب اگر حل نشود می تواند به نگرانی های شدید، وحشت، دلهره، سردرد، احساس تهوع، افت تحصیلی و… منجر شود.

به فرزندتان بگویید، نام خدا را برای شروع فراموش نکنند. مخصوصا ذکر «الابذکرالله تطمئن القلوب» را به آنها یاد بدهید و بگویید که با این ذکر می توانند آرامش خود را حفظ کنند

کنترل اضطراب در روزهای امتحان 

 برای کنترل اضطراب امتحان شما به مهارت هایی نیاز دارید که گاهی یک ماه، گاهی چند هفته، گاهی چند روز و حتی در جلسه امتحان هم می تواند کاربردی و اثرگذار باشد. فراگیری گام های زیر می تواند قبل از رسیدن روز امتحان به کنترل اضطراب امتحان کمک کند:

1- به کمک فرزندتان بروید. اگر می بینید که زمان برای خواندن کامل کتاب فراهم نیست و این مسئله موجب اضطراب فرزند شما شده است، فصل یا بخش های مهم کتاب را جدا و در مطالعه آن به فرزند خود کمک کنید. اینطور وقت ها اطلاع از بارم بندی قسمت های کتاب خیلی کمک کننده است. وقتی از فرزند خود بخواهید در شرایطی که دیگر شدنی نیست، همه مطالب را بخواند، همه سوالات را درست جواب بدهد و هیچ حرفی و سوالی بدون جواب نماند، بعد از مدت کوتاهی شما و فرزندتان ناامید می شوید و گمان می کنید که دیگر هیچ راهی باقی نمانده است.

2- بهتر است برای پیشرفت فرزندتان این نکته را بدانید که شیوه یادگیری فرزند شما چیست. نوع حافظه اش را بشناسید . اگر فرزندتان حافظه کوتاه مدت قوی دارد، روش خلاصه نویسی شیوه مفیدی است. آنهایی که تصاویر را خوب به یاد می آورند، بهتر است از نمودارها و جدول کمک بگیرند. برای افرادی که شعر و موسیقی یا کلام موزون را خوب به یاد می سپارند، یعنی حافظه شنیداری قوی دارند، توضیح مطالب برای دیگران و حتی اشیا یا ضبط و دوباره شنیدن آن برای یادگیری در زمان هایی که فرصت کافی ندارند، خوب است. همچنین طرح تست و سوال از مطالب، رمز گذاری در به یاد سپاری سریع فرزند شما کمک کند.

3- به فرزندتان یاد بدهید که در ظاهر خود را شبیه افراد موفق نشان بدهد. بارها دیده اید که  افراد با آرامش و بدون اضطراب در شرایط سخت مثلا جلسه امتحان یا کنکور چطور می نشینند؟ مداد و خودکار را چگونه در دست می گیرند؟ چطور نگاه می کنند؟ چگونه لباس می پوشند و…، طبیعی است که این رفتار می تواند به تقویت اعتماد به نفس او کمک و از میزان اضطراب او کم کند.

4-امتحان را فرصتی برای پیشرفت از نقطه قبلی به جایی بهتر بدانید؛ حتی اگر یک گام باشد. اگر زمانی که می تواند صرف پیشرفت شود دائم بخواهید به فرزندتان نهیب بزنید که رقبای تو چنین و چنان هستند، فرصت های پیشرفت او را می سوزانید و چه بسا بذر حسادت را در وجود او می کارید. 

کاهش اضطراب های غیرمجاز، وظیفه شما 

 قدیمی ها می گفتند 5 انگشت مثل هم نیست. نباید توقع داشت که همه بچه ها در حد طبیعی و با سلامت و به اندازه، اضطراب داشته باشند. والدینی که رسیدن به یک مسئله مورد علاقه فرزندشان را منوط به گرفتن نمره خاصی در امتحانات کرده اند تا جایی که کسب نمره خوب در امتحان، تنها راه رسیدن به آن خواسته شده باشد و شکست در آن امتحان به معنی از دست دادن تنها راه نجات تلقی شود، به نوعی به او اضطراب القا می کنند.

اگر می بینید که زمان برای خواندن کامل کتاب فراهم نیست و این مسئله موجب اضطراب فرزند شما شده است، فصل یا بخش های مهم کتاب را جدا و در مطالعه آن به فرزند خود کمک کنید 

 پدر و مادرهای آگاه می توانند شیوه های یادگیری و حتی پاسخگویی به امتحانات را به بچه ها بیاموزند. پس به این راه ها در کنار توجه به تغذیه سالم، کم حجم و مقوی شب و صبح امتحان برای بچه ها توجه کنید و به آنها بیاموزید:

*امید داشتن به تقلب، ذهن را به هم می ریزد و اعتماد به نفس را برای پاسخگویی کم می کند.

*از ترس تمام شدن زمان، برای نوشتن جواب سوالات عجله افراطی نداشته باشند که مبادا خود عجله عامل ایجاد اضطراب و پاسخ اشتباه شود.

*به فرزندان خود بگویید که قدم به قدم پیش بروند و با مرور مداوم سوال ها اضطراب خود را زیاد نکنند.

*باید زمانی را برای مرور بگذارند. از ابتدای جلسه در کنار سوالات خیلی سخت یا سوالاتی که به جواب آنها شک دارند نشانه ای قرار دهند تا بعد از پاسخ به سوالاتی که از آنها مطمئن هستند به ترتیب به بقیه سوال ها برسند.

*آنچه می تواند شور و حرکت اضطراب مجاز را به بچه ها تزریق کند، تقویت علاقه آنها به موضوع مورد نیازشان است. مثلا اگر دانش آموزی دلیل اهمیت زبان انگلیسی را نداند چراکه دوست دارد، به او بگویید که تسلط به زبان انگلیسی برای رانندگی در سفرهای برون مرزی اش چقدر لازم و ضروری است هم علاقه مند می شود و هم با حد مجازی از نگرانی و اضطراب دلواپس یادگیری خود می شود.

و در آخر اینکه گاهی هم حضور والدین به عنوان کسانی که سهم دلواپسی امتحان ها را به عهده می گیرند و دائم می گویند: «چرا درس نمی خونی»؟ «داره دیر می شه»! «مگه تو امتحان نداری؟» و… باعث می شود که دانش آموز مسئولیت مراقبت از امتحان یا کارهای مهم اش را به عهده نگیرد،پس لازم است کمی از دور به فرزندانتان بنگرید و بگذارید،برنامه ریزی کردن را یادبگیرند، آنها امتحان های سخت تری هم در زندگی آینده شان دارند.